۱۳۹۰ دی ۱۸, یکشنبه

کنوانسیون حقوق کودک

مصوب‌ نوامبر 1989

مقدمه‌

كشورهای‌ طرف‌ كنوانسيون‌ حاضر:

با توجه‌ به‌ اين‌ كه‌ طبق‌ اصول‌ اعلام‌ شده‌ در منشور سازمان‌ ملل‌ به‌ رسميت‌ شناختن‌ حقوق‌ لاينفك‌، مساوي‌ و منزلت‌ تمام‌ اعضاي‌ خانواده‌ بشري‌ زيربناي‌ آزادي‌، عدالت‌ و صلح‌ در جهان‌ است‌،

با در نظر داشتن‌ اين‌ كه‌ اعضاي‌ سازمان‌ ملل‌ در منشور سازمان‌، اعتقاد خود را به‌ حقوق‌ اساسي‌ و مقام‌ و ارزش‌ انسان‌ و عزم‌ خود را براي‌ افزايش‌ پيشرفتهاي‌ اجتماعي‌ و معيارهاي‌ زندگي‌ بهتر توأم‌ با آزادي‌هاي‌ بيشتر، در آزاديها پيش‌تر اعلام‌ كرده‌اند،

با تشخيص‌ اين‌ كه‌ سازمان‌ ملل‌ در اعلاميه‌ جهاني‌ حقوق‌ بشر و در كنوانسيونهاي‌ بين‌المللي‌ حقوق‌ بشر اعلام‌ و موافقت‌ نموده‌ كه‌ هر يك‌ از افراد بدون‌ هر گونه‌ تبعيض‌ از نظر نژاد، رنگ‌، جنس‌، زبان‌، مذهب‌، عقايد سياسي‌، جايگاه‌ اجتماعي‌ يا ملي‌، تولد و يا ساير خصوصيات‌، در تمام‌ حقوق‌ و آزاديهايي‌ كه‌ در آن‌ كنوانسيونها و اعلاميه‌ها اعلام‌ شده‌، ذيحق‌ مي‌باشند،

و نظر به‌ اين‌ كه‌ سازمان‌ ملل‌ در اعلاميه‌ جهاني‌ حقوق‌ بشر اعلام‌ نموده‌ است‌ كه‌ دوران‌ كودكي‌ مستلزم‌ مراقبتها و مساعدتهاي‌ ويژه‌ مي‌باشد،

با اعتقاد به‌ اين‌ كه‌ خانواده‌ به‌ عنوان‌ جزء اصلي‌ جامعه‌ و محيط‌ طبيعي‌ براي‌ رشد و رفاه‌ تمام‌ اعضاي‌ خود خصوصاً كودكان‌ مي‌بايستي‌ از حمايتها و مساعدتهاي‌ لازمه‌ به‌ نحوي‌ برخوردار شود كه‌ بتواند مسئوليتهاي‌ خود را در جامعه‌ ايفا كند،

با تشخيص‌ اين‌ كه‌ كودك‌ براي‌ رشد كامل‌ و متعادل‌ شخصيتي‌ خود مي‌بايستي‌ در محيط‌ خانواده‌ و در فضايي‌ (مملو) از خوشبختي‌، محبت‌ و تفاهم‌ بزرگ‌ شود،

با توجه‌ به‌ اين‌ كه‌ كودك‌ مي‌بايست‌ آمادگي‌ كامل‌ براي‌ زندگي‌ فردي‌ در جامعه‌ داشته‌ باشد و در سايه‌ ايده‌آلهايي‌ كه‌ درمنشور سازمان‌ ملل‌ اعلام‌ شده‌، خصوصاً صلح‌، احترام‌، بردباري‌، آزادي‌، برابري‌ و اتحاد بزرگ‌ شود،

با در نظر داشتن‌ اين‌ كه‌ لزوم‌ انجام‌ مراقبتهاي‌ ويژه‌ از كودك‌ در اعلاميه‌ حقوق‌ كودك‌ ژنو 1924 بيان‌ شده‌، در 20 نوامبر 1959 در اعلاميه‌ حقوق‌ كودك‌ مجمع‌ عمومي‌ به‌ تصويب‌ رسيده‌، در اعلاميه‌ جهاني‌ حقوق‌ بشر و در ميثاق‌ بين‌المللي‌ حقوق‌ مدني‌ و سياسي‌ (خصوصاً در موارد 23 و 24)، در كنوانسيون‌ بين‌المللي‌ حقوق‌ اجتماعي‌، اقتصادي‌ و فرهنگي‌ (خصوصاً در ماده‌ 10) و در اسناد و احكام‌ سازمانهاي‌ تخصصي‌ و سازمانهاي‌ بين‌المللي‌ مربوط‌ به‌ رفاه‌ كودكان‌ به‌ رسميت‌ شناخته‌ شده‌ است‌،

با توجه‌ به‌ اين‌ كه‌ در اعلاميه‌ جهاني‌ حقوق‌ بشر تصريح‌ شده‌ است‌، «كودك‌ به‌ خاطر نداشتن‌ رشد كامل‌ فيزيكي‌ و ذهني‌ محتاج‌ مراقبت‌ و حمايت‌هايي‌ از جمله‌ حمايتهاي‌ مناسب‌ حقوقي‌ قبل‌ و بعد از تولد مي‌باشد»،

با در نظر گرفتن‌ مفاد اعلاميه‌ اصول‌ حقوقي‌ و اجتماعي‌ مربوط‌ به‌ حمايت‌ و رفاه‌ كودكان‌ با اشاره‌ ويژه‌ به‌ موضوع‌ فرزند رضاعي‌ و فرزندخواندگي‌ ملي‌ و بين‌المللي‌، قانون‌ حداقل‌ استاندارد سازمان‌ ملل‌ در مورد اجراي‌ عدالت‌ براي‌ افراد صغير (قوانين‌ پكن‌) و اعلاميه‌ حمايت‌ از زنان‌ و كودكان‌ در مواقع‌ اضطراري‌ و جنگ‌ها، با تشخيص‌ اين‌ كه‌ در تمام‌ كشورهاي‌ جهان‌ كودكاني‌ وجود دارند كه‌ تحت‌ شرايط‌ دشوار زندگي‌ مي‌كنند و اين‌ گونه‌ كودكان‌ محتاج‌ توجهات‌ ويژه‌اي‌ هستند، با توجه‌ به‌ ارزشهاي‌ سنتي‌ و فرهنگي‌ هر ملت‌ در حمايت‌ و تعليم‌ و تربيت‌ يكنواخت‌ كودك‌،

و با عنايت‌ به‌ اهميت‌ همكاريهاي‌ بين‌المللي‌ براي‌ بهبود شرايط‌ زندگي‌ كودكان‌ در تمام‌ كشورها خصوصاً كشورهاي‌ در حال‌ توسعه‌، به‌ توافقات‌ ذيل‌ نايل‌ شدند:

بخش‌ 1

ماده‌ 1

از نظر اين‌ كنوانسيون‌ منظور از كودك‌ افراد انساني‌ زير سن‌ 18 سال‌ است‌ مگر اين‌ كه‌ طبق‌ قانون‌ قابل‌ اجرا در مورد كودك‌، سن‌ بلوغ‌ كمتر تشخيص‌ داده‌ شود.

ماده‌ 2

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌، حقوقي‌ را كه‌ در اين‌ كنوانسيون‌ در نظر گرفته‌ شده‌، براي‌ تمام‌ كودكاني‌ كه‌ در حوزه‌ قضائي‌ آنها زندگي‌ مي‌كنند بدون‌ هيچگونه‌ تبعيضي‌ از جهت‌ نژاد، رنگ‌، جنسیت، زبان، مذهب‌، عقايد سياسي‌، مليت‌، جايگاه‌ قومي‌و اجتماعي‌، مال‌، عدم‌ توانايي‌، تولد و يا ساير احوال‌ شخصيه‌ والدين‌ و يا قيم‌ قانوني‌ محترم‌ شمرده‌ و تضمين‌ خواهند نمود.

2. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ تمام‌ اقدامات‌ لازم‌ را جهت‌ تضمين‌ حمايت‌ از كودك‌ در مقابل‌ تمام‌ اشكال‌ تبعيض‌، مجازات‌ بر اساس‌ موقعيت‌، فعاليتها، ابراز عقيده‌ و يا عقايد والدين‌، قيم‌ قانوني‌ و يا اعضاي‌ خانواده‌ كودك‌ به‌ عمل‌ خواهند آورد.

ماده‌ 3

1. در تمام‌ اقدامات‌ مربوط‌ به‌ كودكان‌ كه‌ توسط‌ مؤسسات‌ رفاه‌ اجتماعي‌ عمومي‌ و يا خصوصي‌، دادگاهها، مقامات‌ اجرائي‌، يا ارگانهاي‌ حقوقي‌ انجام‌ مي‌شود، منافع‌ كودك‌ از اهّم‌ ملاحظات‌ مي‌باشد.

2. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ متقبل‌ مي‌شوند كه‌ حمايتها و مراقبتهاي‌ لازمه‌ را براي‌ رفاه‌ كودكان‌، با توجه‌ به‌ حقوق‌ و وظايف‌ والدين‌ آنها، قيم‌ و يا ساير افرادي‌ كه‌ قانوناً مسئول‌ آنان‌ هستند، تضمين‌ كنند و در اين‌ راستا اقدامات‌ اجرائي‌ و قانوني‌ مناسب‌ معمول‌ خواهد گرديد.

3. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ تضمين‌ خواهند نمود كه‌ مؤسسات‌، خدمات‌ و وسائلي‌ كه‌ مسئول‌ مراقبت‌ و حمايت‌ كودكان‌ هستند مطابق‌ با معيارهائي‌ باشند كه‌ توسط‌ مقامات‌ ذيصلاحيت‌ خصوصاً در زمينه‌هاي‌ ايمني‌، بهداشت‌، تعداد كاركنان‌ آن‌ مؤسسات‌ و نحوه‌ نظارت‌ و بازرسي‌، تعيين‌ شده‌ است‌.

ماده‌ 4

كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ اقدامات‌ اجرائي‌ و قانوني‌ لازم‌ را جهت‌ تحقق‌ حقوق‌ شناخته‌ شده‌ در اين‌ كنوانسيون‌ معمول‌ خواهند داشت‌. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ با توجه‌ به‌ حقوق‌ اقتصادي‌، اجتماعي‌، فرهنگي‌ اقداماتي‌ را در جهت‌ به‌ كارگيري‌ حداكثر منابع‌ موجود خود و در صورت‌ لزوم‌ در چارچوب‌ همكاريهاي‌ بين‌المللي‌ به‌ عمل‌ خواهند آورد.

ماده‌ 5

كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ احترام‌ به‌ مسئوليتها، حقوق‌ و وظايف‌ والدين‌ و يا در صورت‌ قابليت‌ اطلاق‌، اعضاي‌ خانواده‌ بزرگي‌ كه‌ از طريق‌ آداب‌ محلي‌ به‌ وجود مي‌آيد، قيم‌ و يا ساير اشخاصي‌ كه‌ قانوناً مسئول‌ كودك‌ هستند را متقبل‌ مي‌شوند و به‌ طريقي‌ كه‌ موجب‌ تكامل‌ تواناييهاي‌ كودك‌ شود، راهنمايي‌ و ارشاد لازم‌ را جهت‌ اعمال‌ حقوق‌ شناخته‌ شده‌ كودك‌ در اين‌ كنوانسيون‌، به‌ عمل‌ خواهند آورد.

ماده‌ 6

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ حق‌ ذاتي‌ هر كودك‌ را براي‌ زندگي‌ به‌ رسميت‌ خواهند شناخت‌.

2. كشورهاي‌ طرف‌ كنواسيون‌ ايجاد حداكثر امكانات‌ را براي‌ بقا و پيشرفت‌ كودك‌ تضمين‌ خواهند نمود.

ماده‌ 7

1. تولد كودك‌ بلافاصله‌ پس‌ از به‌ دنيا آمدن‌ ثبت‌ مي‌شود و از حقوقي‌ مانند حق‌ داشتن‌ نام‌، كسب‌ تابعيت‌ و در صورت‌ امكان‌، شناسايي‌ والدين‌ و قرار گرفتن‌ تحت‌ سرپرستي‌ آنها برخوردار مي‌باشد.

2. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ اين‌ حقوق‌ را مطابق‌ با قوانين‌ ملي‌ و تعهدات‌ خود طبق‌ اسناد بين‌المللي‌ مربوطه‌ در اين‌ زمينه‌، خصوصاً در مواردي‌ كه‌ كودك‌ در صورت‌ عدم‌ اجراي‌ آنها آواره‌ محسوب‌ گردد، لازم‌الاجرا تلقي‌ خواهند كرد.

ماده‌ 8

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ حق‌ كودك‌ براي‌ حفظ‌ هويت‌ خود، من‌ جمله‌ مليت‌، نام‌ و روابط‌ خانوادگي‌ را طبق‌ قانون‌ و بدون‌ مداخله‌ تضمين‌ خواهند كرد.

2. در مواردي‌ كه‌ كودك‌ به‌ طور غيرقانوني‌ از تمام‌ يا برخي‌ از حقوق‌ مربوط‌ به‌ هويت‌ خود محروم‌ شود، كشورهاي‌ عضو حمايت‌ و مساعدتهاي‌ لازم‌ را براي‌ استيفاي‌ سريع‌ حقوق‌ فوق‌ به‌ عمل‌ خواهند آورد.

ماده‌ 9

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ تضمين‌ مي‌نمايند كه‌ كودكان‌ عليرغم‌ خواسته‌شان‌ از والدين‌ خود جدا نشوند، مگر در مواردي‌ كه‌ مقامات‌ ذيصلاح‌ مطابق‌ قوانين‌ و مقررات‌ و پس‌ از بررسيهاي‌ قضايي‌ مصمم‌ شوند كه‌ اين‌ جدايي‌ به‌ نفع‌ كودك‌ است‌. اين‌ گونه‌ تصميمات‌ ممكن‌ است‌ در موارد به‌ خصوصي‌ از قبيل‌ سوءاستفاده‌ و يا بي‌توجهي‌ والدين‌ كودك‌ و يا هنگام‌ جدا شدن‌ والدين‌ از يكديگر ضرورت‌ يابد و در اين‌ صورت‌ بايد در مورد محل‌ اقامت‌ كودك‌ تصميمي‌ اتخاذ شود.

2. در هر يك‌ از مراحل‌ دادرسي‌ مربوط‌ به‌ پاراگراف‌ اول‌ ماده‌ 9 بايد به‌ تمام‌ طرفهاي‌ ذينفع‌ فرصت‌ داده‌ شود در مراحل‌ دادرسي‌ شركت‌ كرده‌ و نظرات‌ خود را ابراز كنند.

3. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌، حق‌ كودكي‌ را كه‌ از يك‌ يا هر دو والدين‌ جدا شده‌، مبني‌ بر حفظ‌ روابط‌ شخصي‌ و تماس‌ مستقيم‌ با والدين‌ به‌ طور منظم‌ رعايت‌ خواهند نمود، مگر در مواردي‌ كه‌ اين‌ امر مغاير منافع‌ كودك‌ باشد.

4. هنگامي‌كه‌ جدايي‌ ناشي‌ از اقدامات‌ دولت‌ از قبيل‌ بازداشت‌، زنداني‌ كردن‌، تبعيد، اخراج‌ يا مرگ‌ (منجمله‌ مرگي‌ كه‌ در حين‌ توقيف‌ بودن‌ شخص‌ واقع‌ شود) يكي‌ يا هر دو والدين‌ و يا كودك‌ باشد، كشور طرف‌ كنوانسيون‌ بنا به‌ درخواست‌، والدين‌ يا كودك‌ يا در صورت‌ اقتضا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ را در جريان‌ اطلاعات‌ ضروري‌ در مورد اموال‌ فرد غايب‌ خانواده‌ قرار خواهد داد، مگر در مواردي‌ كه‌ دادن‌ اين‌ گونه‌ اطلاعات‌ مضر به‌ حال‌ كودك‌ باشد. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ هم‌ چنين‌ تضمين‌ خواهند نمود كه‌ تسليم‌ اين‌ درخواست‌ في‌ نفسه‌ عواقبي‌ براي‌ افراد مربوطه‌ در پي‌ نداشته‌ باشد.

ماده‌ 10

1. مطابق‌ با تعهدات‌ كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ در پاراگراف‌ 1 ماده‌ 9، در خواست‌ كودك‌ يا والدين‌ وي‌ براي‌ ورود يا ترك‌ كشور براي‌ به‌ هم‌ پيوستن‌ مجدد خانواده‌، از سوي‌ كشور طرف‌ كنوانسيون‌ با نظر مثبت‌ و به‌ روشي‌ انساني‌ و سريع‌ برسي‌ خواهند شد. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ با نظر مثبت‌ و به‌ روشي‌ انساني‌ و سريع‌ بررسي‌ خواهد شد. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ هم‌ چنين‌ تضمين‌ خواهند نمود كه‌ تسليم‌ اين‌ گونه‌ در خواستها عواقبي‌ براي‌ درخواست‌ كننده‌ و اعضاي‌ آنها در پي‌ نخواهد داشت‌.

2. كودكي‌ كه‌ والدينش‌ در كشورهاي‌ جداگانه‌ زندگي‌ مي‌كنند حق‌ دارد گذشته‌ از شرايط‌ استثنايي‌ به‌ طور منظم‌ روابط‌ شخصي‌ و تماس‌ مستقيم‌ با والدين‌ خود داشته‌ باشد. بدين‌ منظور و مطابق‌ با تعهدات‌ مندرج‌ در پاراگراف‌ 2 ماده‌ 9، كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ حق‌ والدين‌ و كودك‌ براي‌ ترك‌ هر كشور من‌ جمله‌ كشور ملي‌ خود و ورود به‌ هر كشور ديگري‌ را محترم‌ خواهند شمرد. حق‌ ترك‌ هر كشوري‌ فقط‌ مشمول‌ محدوديتهايي‌ است‌ كه‌ در قانون‌ تصريح‌ شده‌ و براي‌ حفظ‌ امنيت‌ ملي‌، نظم‌ عمومي‌، سلامت‌ عمومي‌ يا اخلاقيات‌ يا حقوق‌ يا آزاديهاي‌ ديگران‌ يا ساير حقوقي‌ كه‌ در اين‌ كنوانسيون‌ به‌ رسميت‌ شناخته‌ شده‌اند، ضروري‌ است‌.

ماده‌ 11

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ اقداماتي‌ را در جهت‌ مبارزه‌ با انتقال‌ قاچاق‌ و عدم‌ بازگشت‌ كودكان‌ (مقيم‌) خارج‌ معمول‌ خواهند داشت‌.

2. در اين‌ راستا، كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ انعقاد توافقنامه‌هاي‌ دو جانبه‌ و يا چند جانبه‌ يا پذيرش‌ توافقنامه‌هاي‌ موجود را تشويق‌ خواهند نمود.

ماده‌ 12

1. كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ تضمين‌ خواهند كرد كودكي‌ كه‌ قادر به‌ شكل‌ دادن‌ به‌ عقايد خود مي‌باشد، بتواند اين‌ عقايد را آزادانه‌ درباره‌ تمام‌ موضوعاتي‌ كه‌ مربوط‌ به‌ وي‌ مي‌شود ابراز كند. به‌ نظرات‌ كودك‌ مطابق‌ با سن‌ و بلوغ‌ وي‌ بها داده‌ شود.

2. بدين‌ منظور، خصوصاً براي‌ كودك‌ فرصتهايي‌ فراهم‌ آورده‌ شود تا بتواند در هر يك‌ از مراحل‌ دادرسي‌ اجرائي‌ و قضايي‌ مربوط‌ به‌ وي‌ به‌ طور مستقيم‌ يا از طريق‌ يك‌ نماينده‌ يا شخصي‌ مناسب‌ به‌ طريقي‌ كه‌ مطابق‌ با مقررات‌ اجرائي‌ قوانين‌ ملي‌ باشد، ابراز عقيده‌ نمايد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر